عاطفه بازیار؛ شهریار همتی؛ علی سلیمی قلعه ای؛ تورج زینی وند
چکیده
دیستوپیا یا ویرانشهر، روایت جامعه‌ای شوم و پلید است. این اصطلاح، در تقابل با اتوپیا یا آرمانشهری است که شاعران و نویسندگان از دیرباز رویای آن را در سر داشتند. به باور کلی‌تر غلبۀ پلیدی‌ها در جامعۀ انسانی ...
بیشتر
دیستوپیا یا ویرانشهر، روایت جامعه‌ای شوم و پلید است. این اصطلاح، در تقابل با اتوپیا یا آرمانشهری است که شاعران و نویسندگان از دیرباز رویای آن را در سر داشتند. به باور کلی‌تر غلبۀ پلیدی‌ها در جامعۀ انسانی و افزایش معضلات اجتماعی و فرهنگی را می‌توان دیستوپیا نامید. مفهوم ویرانشهر با جوامع عربی رابطۀ تنگاتنگی دارد و اخیراً تعدادی از شاعران و نویسندگان آن را در آثار خویش به‌تصویر کشیده‌اند. رمان «جنگ دوم سگ» (حرب الکلب الثانیة) برندۀ جایزۀ بوکر عربی، یک اثر علمی - تخیلی نوشتۀ ابراهیم نصرالله است. او در این رمان با چرخش مفاهیم و با مدد قوۀ خیال، به‌جای ترسیم کشوری که قربانی صهیونیسم شده، تیغ نقد را به‌سمت جامعۀ خود گرفته و دنیایی وانفسا و فاجعه‌آفرین خلق می‌کند. این رمان با روایت شهرهای در حال زوال آینده، اختلاف-های درون یک جامعۀ در حال فروپاشی و اشغال را ترسیم می‌کند که تکنولوژی در آن پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است؛ اما این پیشرفت‌ها در نهایت سبب پلیدی و سقوط شده و ویرانشهری می-آفریند که به نابودی بشر می‌انجامد.
پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی-توصیفی، بارزترین عناصر دیستوپیایی در این رمان را بررسی و در پی کشف دلایل ظهور آن است. در نتیجه خواهیم دید که پیشرفت دیوانه‌وار تکنولوژی و ماشینی‌شدن انسان، زیاده‌‌خواهی انسان مدرن و انحطاط خصلت‌های والای انسانی از مهم‌ترین دلایل ظهور این ویرانشهر است که با به‌تصویر کشیدن شهری خیالی و بی‌نام ونشان، ترسیم و نقد یک جامعۀ منفی، چرخش و ایستایی زمان و مکان، از هم‌گسیختگی هویت و ... در رمان بازتاب یافته است
